در ماه‌هاي اخير، ده‌ها تحليل ديگر نيز به اين موضوع اشاره کرده است. اما چه چيزي موجب شده است که رسانه‌هاي غربي نيز به صورت غيرمستقيم به عهدشکني آمريکا اعتراف کنند؟

هزينه‌هاي سنگيني که ايران پرداخت کرد

دلسوزان نظام و منتقدان روند مذاکرات هسته‌اي در طول مذاکرات بارها به اين موضوع اشاره کردند که جدول زمان‌بندي انجام تعهدات طرفين و نوع تعهدات به هيچ عنوان با يکديگر تناسبي ندارد. اما دولت يازدهم بي‌آن که تضمين محکم و غيرقابل تغييري از حريف بگيرد، بسياري از تعهدات خود را به صورت کاملا يکجانبه و به گونه‌اي که قابل بازگشت نيست، عملياتي کرد. خروج بيش از 12 هزار سانتريفيوژ از چرخه غني‌سازي، توقف تحقيق و توسعه براي غني‌سازي در فردو، بتن‌ريزي در قلب رآکتور اراک و خروج 9700 کيلوگرم از ده‌ هزار کيلوگرم اورانيوم غني شده زير 5 درصد- که طي ده سال با تلاش دانشمندان هسته‌اي کشورمان به دست آورده بوديم- از کشور از جمله اين اقدامات است که هزينه‌هاي سنگيني را در پي داشت.

در همين حال، «علي‌اکبر ولايتي» عضو هيئت نظارت بر برجام گفت:‌ به برخي شروط 9 گانه ابلاغ شده از جانب رهبر معظم انقلاب در خصوص اجراي تعهدات کشورمان در چارچوب برجام عمل نشد.

وعده‌هاي نسيه‌اي که نقض شد

از سوي ديگر با گذشت 12 ماه از امضاي توافق هسته‌اي و همچنين با گذشت 6 ماه از روز آغاز اجراي تعهدات 1+5 ذيل برجام، نه تنها پول‌هاي بلوکه شده به کشور بازنگشت بلکه آمريکا در اقدامي گستاخانه، 2ميليارد دلار از اموال ايران را نيز غارت کرد. علاوه بر اين، نه تنها تحريم‌ها لغو نشد بلکه در پسابرجام تحريم‌هاي جديدي نيز به فهرست قبلي اضافه شد. همچنين کنگره آمريکا پس از برجام بيش از 70 طرح ضد ايراني را تصويب کرد.

از گاف گشايش 1000 ال‌سي تا تحريم‌هاي جديد در اولين روز اجرا

چند ساعت پس از اعلام رسمي آغاز اجراي برجام از سوي 1+5، روحاني در نشست خبري خود در محل سالن اجلاس سران با اشاره به دستاوردهاي بسيار برجام از باز شدن «هزار ال‌سي» خبر داد و تصريح کرد: «در همين تجربه چند ساعته امروز هزار ال‌سي در بانک‌هاي مختلف باز شد و اين نشان داد آنها که مي‌گفتند باور نکنيد، اشتباه مي‌کردند».

روحاني در حالي از باز شدن هزار ال‌سي آن هم در يک روز تعطيل براي غربي‌ها خبر مي‌داد که بايد بدانيم براي باز کردن ال‌سي، بانک‌ها موظف هستند کد اعتباري بين‌المللي بانکي (سوئيفت‌کد) داشته باشند در حالي که هنوز تحريم سوئيفت بانک‌هاي ايراني لغو نشده بود ثانيا بانک‌هاي خارجي در روز اجراي برجام که مصادف با يکشنبه 27 دي بود، تعطيل بوده‌اند و طبيعتا ال‌سي نيز نمي‌توانستند باز کنند.

پس از اين اظهار نظر قابل تامل، علاوه بر منتقدان و فعالان اقتصادي، حتي رسانه‌هاي ذوق‌زده برجام نيز به موضوع گشايش 1000 ال‌سي واکنش نشان داده و آن را زير سؤال بردند.

در همين حال، در 27  بهمن ماه 1394 و يک روز بعد از آغاز اجراي برجام، وزارت خزانه‌داري آمريکا با صدور بيانيه‌اي از افزودن نام شرکت‌ها و افراد جديد به فهرست تحريم‌هاي ايران به واسطه ارتباط با برنامه موشکي ايران خبر داد.

«آدام زوبين» معاون وزارت خزانه‌داري آمريکا تاکيد کرد: ما همواره به صراحت اعلام کرده‌ايم که ايالات متحده با قدرت تحريم‌هاي ضد فعاليت‌هاي ايران خارج از برنامه جامع اقدام مشترک را، از جمله در ارتباط با حمايت ايران از تروريسم، ثبات‌زدايي منطقه‌اي، نقض حقوق بشر و برنامه موشک‌هاي بالستيک،‌ ادامه مي‌دهد.

اذعان مقامات خارجي به استمرار تحريم سوئيفت در پسابرجام

«روحاني» رئيس‌جمهور کشورمان در نشست خبري خود در اسفندماه سال گذشته در رابطه با سوئيفت گفت:  «مسئله سوئيفت حل شده است» و «محمدجواد ظريف» وزير امور خارجه کشورمان نيز  پس از اجرايي شدن برجام با حضور در برنامه زنده تلويزيوني در رابطه با تحريم سوئيفت گفت: «برخي مي‌گفتند سوئيفت برداشته نمي‌شود اما ديديد که برداشته شد».

از سوي ديگر، «هاينتس فيشر» رئيس‌جمهور اتريش- يکي از اعضاي شوراي سوئيفت- در مصاحبه با خبرگزاري صدا و سيما در وين گفت: «در مورد مسئله انجام تراکنش‌هاي مالي بين‌المللي از طريق سامانه سوئيفت بايد بگويم که اتريش به تنهايي نمي‌تواند اين تحريم را بردارد و تا آنجا که من مي‌دانم اروپا نيز به تنهايي نمي‌تواند چنين کند بلکه اين جامعه بين‌المللي است که بايد اين موضوع را مورد رسيدگي قرار دهد. در اين زمينه آمريکا نيز نقش‌آفرين است. فرآيندي در مورد مسئله لغو تحريم‌ها تشکيل شده است و به همين خاطر من نمي‌توانم هيچ پيش‌بيني داشته باشم که اين مسئله چقدر ديگر به طول مي‌انجامد.»

گفتني است از جمله دلايل برقرار نشدن اتصال بانک‌هاي ايراني به سوئيفت آن است که نرم‌افزار شرکت سوئيفت آمريکايي مي‌باشد و چون تحريم‌هاي اوليه آمريکا همچنان پابرجا مي‌باشد لذا اتصال به اين شرکت بايد با چراغ سبز ايالات متحده آمريکا همراه باشد و در غير اين صورت استفاده از اين خدمات ممکن نخواهد بود.

علاوه بر فيشر ديگر مقامات خارجي نيز به استمرار تحريم سوئيفت در پسابرجام اذعان کرده‌اند. از جمله «کيم سئونگ-هو» سفير کره جنوبي که در نخستين کنفرانس بورس فاينکس 2016 گفت: «بايد کساني که برجام را پذيرفتند هم‌اکنون بانک‌هاي خود را مجاب کنند که پول‌هاي ايران را به اين کشور انتقال دهند و مانع شدن از اين موضوع اکنون غيرقانوني است اين تاسف‌آور است که سفارت کره جنوبي با وجود سپري شدن 6 ماه از اجرايي شدن توافق برجام هنوز پول سفارت خود را از طريق قاچاق به ايران مي‌آورد».

«پانگ سن» سفير چين در ايران نيز از ديگر مقاماتي بود که به ادامه تحريم سوئيفت در پسابرجام اشاره کرد. وي در پاسخ به اين پرسش که ايران معتقد است آمريکا مانع از برداشته شدن برخي تحريم‌ها به ويژه در مورد نقل و انتقالات مالي و بانکي شده است، تاکيد کرد: «به نظر مي‌رسد بانک‌هاي زيادي در دنيا منتظر اجازه خزانه‌داري آمريکا هستند تا همکاري‌هاي خود با ايران را آغاز کنند».

ايران به سوئيفت وصل شده، اما فقط روي کاغذ!

در ارديبهشت ماه سال جاري روزنامه «گلف تودي» در مقاله‌اي به قلم «ميشل جانسن» با اشاره به توافق هسته‌اي نوشت: عدم رفع رژيم تحريم‌ها بسياري را در داخل ايران عصباني کرده است. روحاني و مخالفان برجام اکنون روي موضوع مهم تجارت تمرکز کرده‌اند؛ ايران روي کاغذ به سيستم سوئيفت- سيستم تراکنش‌هاي مالي جهاني- وصل شده اما در عمل اين مهم اتفاق نيفتاده است. تا قبل از برجام نهادها و بانک‌هاي ايراني با ابداعات خود تحريم‌هاي سوئيفت را از طريق واسطه دور مي‌زدند، اما بعد از اجراي توافق هسته‌اي اين کار دشوارتر شده است. اگرچه تجارت با کشورهايي نظير هند، چين و کره جنوبي همانند قبل در حال انجام است اما شرکت‌ها و بانک‌هاي اروپايي نگران سوئيفت هستند. تجار اروپايي به ايران سفر کرده و درباره قراردادها گفت‌وگوهايي انجام داده‌اند اما اين توافق‌ها هنوز نهايي نشده است.

عراقچي: قرار نبوده با برجام همه تحريم‌ها برداشته شود!

«سيدعباس عراقچي» عضو ارشد تيم مذاکره‌کننده هسته‌اي دوشنبه شب در برنامه گفت‌وگوي ويژه خبري و در آستانه سالگرد برجام گفت: «بگذاريد يک رفع سو تفاهمي بکنم و آن اينکه اصلا قرار نبوده با برجام همه تحريم‌ها برداشته شود!».

اين اظهارنظر تامل‌برانگيز عراقچي در حالي است که وي در دوم ارديبهشت ماه سال گذشته گفت: «تمامي تحريم‌هاي اقتصادي و مالي در روز اجرايي شدن توافق بايد برداشته شود». همچنين ديگر مقامات دولت يازدهم نيز در اظهارات خود بارها بر لغو تحريم‌ها در اولين روز اجراي برجام تاکيد کردند.

عراقچي افزود: «تحريم دلار ريشه در تحريم اوليه دارد و قرار هم نبوده لغو شود». در پاسخ به اين اظهارنظر بايد گفت: در سال 2008 تحريم دلار به خاطر پرونده هسته‌اي بعد از سال‌ها مجددا از سوي کشورهاي غربي اعمال شد و حال بايد از مذاکره‌کنندگان و مقامات دولت يازدهم پرسيد که چرا بعد از اقدامات نقد ايران در حوزه هسته‌اي، وعده ي نسيه طرف مقابل درباره رفع تحريم‌ها اجرايي نشد؟!

معاون وزير امور خارجه در ادامه گفت: «امروز براي انتقال پول‌هاي مختلف مشکلي نداريم». پاسخ اين ادعا را بايد در اظهارات سفير کره جنوبي و سفير چين يافت که در همين نوشتار به آن اشاره شد.

وي در بخش ديگري از اظهارات خود گفت: «يکي از دستاوردهاي ما در برجام که بسيار بزرگ بود، اين بود که گره‌خوردگي بحث هسته‌اي و موشکي را جدا کرديم». در پاسخ به اين اظهارنظر بايد گفت: گويا اين دستاورد نيز در زمره دستاوردهاي روزانه برجام است.!

پس از تصويب قطعنامه 2231، مقامات دولت يازدهم از آن استقبال کرده و تاکيد کردند که « موضوع بند ياد شده «موشک‌هاي بالستيک با قابليت حمل تسليحات هسته‌اي» است و موشک‌هاي بالستيک ايران مشمول اين بند نمي‌شوند».!

اما در حال حاضر مقامات غربي با استناد به قطعنامه 2231 ادامه برنامه موشکي ايران، به خصوص آزمايش موشک‌هاي بالستيک را دليلي براي وضع تحريم‌هاي جديد مي‌دانند.

در همين حال، «بان کي مون» دبير کل سازمان ملل در يک گزارش محرمانه که رويترز آن را منتشر کرده است، تصريح کرد: شليک موشک‌هاي بالستيک ايران با روح سازنده توافق هسته‌اي بين تهران و 1+5 (برجام) همخواني ندارد.

عراقچي همچنين افزود: «مي‌خواهم درباره FATF توضيح بدهم. ما در چارچوب مصوبات خود کشورمان در اين باره همکاري خواهيم کرد نه استانداردهاي FATF».

در اين باره گفتني است، در صورت حداقل همکاري در اين باره با FATF به خاطر درهم‌تنيدگي شبکه بانکي و اطلاعات آن، اولا اطلاعات مختلف از جمله برخي کانال‌هاي بانکي محرمانه که در راستاي کمک به محور مقاومت است، لو خواهد رفت زيرا تاکنون هم بخشي از پول‌هاي ارسالي دقيقا از طريق سيستم بانکي بوده است، ثانيا پذيرش همکاري با FATF يعني پذيرش استانداردهاي طرف مقابل و خودتحريمي در بخش‌هاي مختلف.

از دستاورد تقريبا هيچ تا توطئه‌هاي جديد

دستاوردسازي از برجام در حالي همچنان از سوي برخي دولتمردان ادامه دارد که نواقص مشهود آن توسط برخي ديگر از دولتمردان مورد تاکيد قرار گرفته است.

«ولي‌الله سيف» رئيس بانک مرکزي ايران در مصاحبه‌اي با تلويزيون بلومبرگ گفت توافق هسته‌اي ايران و گروه 1+5 موسوم به برجام، تاکنون «تقريباً هيچ» دستاورد اقتصادي براي تهران دربر نداشته است.

به نوشته پايگاه اينترنتي بلومبرگ، سيف گفت ايران سه ماه بعد از اجرايي شدن برجام، توان دستيابي به 100 ميليارد دلار دارايي ضبط‌شده‌اش در خارج از کشور را نداشته و براي پرداخت صورت‌حساب‌هايش در مبادلات خارجي به دنبال راهي براي استفاده از دلار است.

همچنين علي‌اکبر صالحي رئيس سازمان انرژي اتمي، روز شنبه در گفت‌وگويي در مورد برجام، در کنايه‌هايي معنادار به رئيس‌جمهور از برخي نتايج سياسي و حقوقي برجام انتقاد کرد و همزماني ادعاهاي «آنگلا مرکل» صدراعظم آلمان و اظهارات «بان‌کي‌مون» دبيرکل سازمان ملل عليه جمهوري اسلامي ايران را حاکي از ايجاد توطئه‌اي جديد عليه کشورمان دانست و بر جلوگيري به‌ هنگام از آن تاکيد کرد.

صالحي در خصوص  نکات منفي  ابعاد سياسي، حقوقي‌، اقتصادي و بانکي برجام گفت: چند ماه پيش بنده گفتم که مسائل بانکي مقداري کند پيش مي‌رود که خب حرف ما مقداري مطلوب واقع نشد.

وي با اشاره به پيش رفتن مذاکرات و عملکرد طرف مقابل در تعهدات خود به برجام تصريح کرد: من نبايد وارد اين موضوع شوم، حالا دوباره ممکن است عزيزي ناراحت شود اما در برجام طرف مقابل متعهد شده است کاري نکند که با روح برجام در تضاد باشد.

رئيس سازمان انرژي اتمي به وضع قانون رواديد در کنگره آمريکا پس از برجام اشاره کرد و گفت: حالا من اين را مي‌توانم بگويم و دوستي نمي‌تواند به من اعتراض کند که مثلاً آقا شما وزير اقتصاد و يا رئيس بانک مرکزي و يا وزير امور خارجه نيستيد چرا که حداقل از نظر علمي 40 سال استاد دانشگاه هستم، لذا اين را مي‌توانم بگويم‌.

وي ادامه داد: پيش از اين دانشگاه‌هاي ما با دانشگاه‌هاي خارج در تماس بودند و تزهاي مشترک داشتند و به ويژه دانشمندان اروپايي به راحتي به ايران مي‌آمدند و در کارگاه‌هاي فني‌، آموزشي و تحقيقاتي مشارکت داشتند و اين در حالي بود که هيچ مسئله‌اي در رفت و آمد آنها وجود نداشت.

صالحي گفت‌: هم‌اکنون و پس از پيش آمدن قضاياي رواديد تعداد زيادي از دانشمندان اروپايي که مقداري احتياط مي‌کنند از آمدن به ايران استنکاف دارند‌.

بزک‌کنندگان همچنان مشغول کارند

در اين روزها که افکار عمومي و دلسوزان نظام نگران عواقب برجام و نقض عهد از سوي آمريکا هستند جرياني خاص فارغ از همه اين مباحث و فارغ از اظهارات تامل‌برانگيز سيف در خصوص برجام، همچنان بر طبل مزاياي ارتباط با آمريکا به هر قيمت مي‌زنند و صحبت از برجام‌هاي دنباله‌دار را رها نکرده‌اند و هر از گاهي بحث از لزوم برجام 2 را در سرمقاله‌هاي روزنامه‌هاي زنجيره‌اي شاهد هستيم که نشان از بي‌توجهي اين جريان نسبت به واقعيات موجود و بدعهدي آمريکا در جريان هسته‌اي است.

اين جريان خاص که روزنامه‌ها و رسانه‌هاي زنجيره‌اي در حکم تريبون و بعد رسانه‌اي آن عمل مي‌کنند فارغ از حفظ منافع ملي و اجراي تعهدات از سوي غرب ( تعهدات مندرج در برجام) صرفاً سوداي ارتباط با آمريکا را در سر مي‌پرورانند و فارغ از حساب و کتاب و  بدون هيچ هزينه و فايده ارتباط با آمريکا را بزرگ‌ترين هدفي مي‌دانند که دولت بايد پيگيري کند.

آفتاب تابان برجام براي معيشت مردم چه کرد؟

«برجام فتح‌الفتوح بوده است»! ،«برجام بزرگترين دستاورد تاريخي ملت ايران است»، «برجام به معجزه شبيه است»! ،«برجام يعني تسليم قدرتهاي بزرگ جهان در مقابل ايران»!، «اهميت برجام از فتح خرمشهر هم بيشتر است»، «برجام سايه شوم جنگ را از سر مردم ايران برداشته است»! ،«برجام نه فقط بزرگترين پيروزي در تاريخ انقلاب بلکه بزرگترين پيروزي در تاريخ ايران است»!‌، «برجام نقطه آغاز شکوفايي اقتصادي است!»، «برجام مثل آفتاب تابان است» و... اينها بخشي از بزرگنمايي فراتر از «گزافه» و «اغراق» درباره برجام است که در دوره پسابرجام به نوعي اکثر نشست و برخاست‌ها و مصاحبه‌ها و سخنراني‌هاي برخي از دولتمردان را به خود اختصاص داده است.

اما سوالي که در افکار عمومي ايجاد شده است و متاسفانه هيچ پاسخي از سوي مقامات دولت يازدهم به آن داده نشده است اين است که برجام براي معيشت مردم، اقتصاد کشور و عزت و اقتدار ايران اسلامي چه دستاوردهايي داشته است؟! و چرا «دستاوردهاي روزانه برجام»! فقط توسط دولتمردان قابل رويت هست؟!

منبع:کيهان